Αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ελλήνων και Ασσυρίων από το Αρμενικό Κοινοβούλιο.

Αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ελλήνων και Ασσυρίων από το Αρμενικό Κοινοβούλιο.

Του καθ. Κωνσταντίνου Φωτιάδη

Στις 28 Νοεμβρίου 2014 πραγματοποιήθηκε στη Μόσχα Διεθνές Συνέδριο με θέμα:« Η Γενοκτονία στην ιστορική μνήμη των λαών και στους σύγχρονους πληροφοριακούς πολέμους της εποχής μας ». Στο Συνέδριο συμμετείχαν 104 εισηγητές από διάφορες χώρες. Την Ελλάδα εκπροσώπησα εγώ. Μετά την εισήγηση μου και το δημιουργικό διάλογο με διάφορους εισηγητές πήρε το λόγο ο Έλληνας δημοσιογράφος της Μόσχας, Νίκος Σιδηρόπουλος, ο οποίος ρώτησε τους Αρμένιους συναδέλφους, που ήταν πολύ θετική με την εισήγηση μου, γιατί η Αρμενία δεν αναγνωρίζει τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, όπως αναγνώρισε τη δική τους, εδώ και πολλά χρόνια η Ελλάδα και επι πλέον την τιμά με πολλαπλές εκδηλώσεις κάθε 24 Απριλίου; Η απάντηση του καθηγητή Ιστορίας του Πανεπιστημίου Εριβάν κ. Ασσότ Μελκονγιάν ήταν αφοπλιστική. Συγκεκριμένα είπε τα παρακάτω, που είναι καταγραμμένα στο βίντεο. «Εμείς αναγνωρίζουμε τη Γενοκτονία που διαπράχτηκε στους Έλληνες του Πόντου και είμασταν έτοιμοι να προχωρήσουμε σε επίσημη αναγνώριση, αλλά η Ελληνική Κυβέρνηση δεν ήθελε να προχωρήσουμε, με το αιτιολογικό ότι έχει προβλήματα με τους μουσουλμάνους της Θράκης. Υπάρχει γραπτή αναφορά». Πολλές φορές αναγκάστηκα, λόγω της δυσάρεστης συνεργασίας που είχα με το Προεδρείο της Βουλής να δηλώσω ότι δεν υπάρχει πιο κεμαλικο Κοινοβούλιο στην Ευρώπη από το Ελληνικό. Το απέδειξε με τη στάση του απέναντι στα ντοκουμέντα της Γενοκτονίας. Μιά μερα θα εκδώσω όλη την αλληλογραφεία με τους αρνητές της έκδοσης, του δεκατετράτομου έργου, αλλά και των μεταφράσεων του επίτομου σε έξι γλώσσες.
Ο συγκεκριμένος Αρμένιος καθηγητής Ασσότ Μελκονγιάν, με τον οποίο είχα πολύωρη συνεργασία το διήμερο, πρότεινε να έχουμε στενότερη, επιστημονική και διπλωματική συνεργασία. Με προσκάλεσε στο Διεθνές Συνέδριο που διοργανώνουν το Σεπτέμβριο και υποσχέθηκε ότι θα έρθει άμεσα σε επαφή με τον αντιπρόεδρο της Βουλή, που είναι ελληνικής καταγωγής τον κ. Έντουαρτ Σαρμαζάνοφ, για να μου δώσει αντίγραφο του κατάπτυστου εγγράφου της Ελληνικής Κυβέρνησης. Ο καθηγητής Ασσότ Μελκονγιάν φαίνεται να έπαιξε καθοριστικό ρόλο, όταν επέστρεψε στο Εριβάν, γιατί η Βουλή της Αρμενικής Δημοκρατίας αποφάσισε δια του ελληνικής καταγωγής αντιπροέδρου της να προχωρήσει άμεσα στην αναγνώριση της Ελληνικής Ασσυριακής Γενοκτονίας. Δεν πέρασαν πολλές μέρες και ο Ε. Σαρμαζάνοφ κάλεσε στο Κοινοβούλιο τους εκπροσώπους των Ελλήνων και Ασσυρίων και τους ανακοίνωσε την απόφαση του Αρμενικού Κοινοβουλίου.
Η Ομοσπονδία των Ποντιακών Σωματείων της Ρωσίας, αλλά και των άλλων χωρών, ενημερωμένη για το θετικό κλιμα της αναγνώρισης της ποντιακής Γενοκτονίας από την αρμενική κυβέρνηση, προχώρησε στις δικές της κινήσεις. Ο πρόεδρος της Οργάνωσης των Ελλήνων της Αρμενίας και του Αρτσάχ η « Πατρίδα» Ε. Πολάτοβ(Πολατίδης) κατέθεσε στις 23 Δεκεμβρίου υπόμνημα προς τον Πρόεδρο της Δυτικής Αρμενίας κ. Αρμενάκ Αμπρανγιάν, στο οποίο ζητούσε την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ελλήνων και Ασσυρίων. Συγκεκριμένα το υπόμνημα κατέληγε:« Η ιστορική δικαιοσύνη πρέπει να επικρατήσει, και συνοψίζοντας, ο Οργανισμός των Ελλήνων της Αρμενίας και του Ναγκόρνο Καραμπάχ "Πατρίδα" σας ζητάει να κάνετε το πρώτο βήμα στο έργο αυτό, για να ξεκινήσει η διαδικασία για την αναγνώριση της γενοκτονίας των Ελλήνων και των Ασσυρίων στην Οθωμανική Τουρκία».
Την ίδια ημερομηνία ο ίδιος πρόεδρος μαζί με τον Πρόεδρο της Ένωσης των Ελληνικών Κοινωνικών Οργανώσεων της Αρμενίας,κ. Α. Χιτάροβ κατέθεσαν ανάλογο υπόμνημα έκληση προς τους: « τον Πρόεδρο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ κύριο Μπακό Σαχακιάν
τον Πρωθυπουργό του Ναγκόρνο-Καραμπάχ κύριο Αραγίκ Χαρουτγιουνιάν
τον Πρόεδρο της Εθνοσυνέλευσης του Ναγκόρνο-Καραμπάχ κύριο Ασότ Γκουλιάν
την Αρχηγό του κόμματος «Δημοκρατία» κυρία Ζάννα Γκαλστιάν, ο πρόεδρος
τον Αρχηγό του κόμματος «Ελεύθερη Μητέρα Πατρίδα» κύριο Γκάγκικ Πετροσιάν
τον Αρχηγό του κόμματος «Αρμενική Επαναστατική Ομοσπονδία» κύριο Αρμέν Σαρκισιάν».
Το υπόμνημα αυτό επίσης κατέληγε στην ίδια πρόταση: «Συνοψίζοντας τα παραπάνω, ο Οργανισμός των Ελλήνων της Αρμενίας και του Ναγκόρνο Καραμπάχ "Πατρίδα" απευθύνεται σε Σας με το αίτημα να ξεκινήσει η διαδικασία για την αναγνώριση της γενοκτονίας των Ελλήνων και των Ασσυρίων στην Οθωμανική Τουρκία. Επίσης, κάνουμε έκκληση στους απογόνους των λαών που υπέφεραν και στην παγκόσμια κοινότητα, να καταθέσουν μήνυση εναντίον της σημερινής Τουρκίας για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν εναντίον των λαών μας και να επιστρέψει στους νόμιμους ιδιοκτήτες τα κλεμμένα ιστορικά, πολιτιστικά και άλλα άξια τους.
Ο Θεός είναι μαζί μας και για τη μνήμη των προγόνων μας!
Αυτή τη φορά ο Έλληνας πρέσβης κ. Ιωάννης Τάγης, δε γνωρίζω, αν κινήθηκε μόνος του ή πήρε εντολή από την κυβέρνηση, συναντήθηκε με τον αντιπρόεδρο της Αρμενικής Βουλής και του εξέφρασε την ικανοποίηση της Ελλάδας για την επικείμενη αναγνώριση της γενοκτονίας των Ελλήνων και Ασσυρίων. Η τιμή σον τιμημένον. Οφείλουμε, τουλάχιστον εμείς, τα θύματα της γενοκτονίας, να τιμήσουμε με ξεχωριστή εκδήλωση τον Ε. Σαρμαζάνοφ για την πρόταση της αναγνώρισης που εισηγήθηκε στο Αρμενικό Κοινοβούλιο. Επίσημες πληροφορίες αναφέρουν ότι η αναγνώριση νομοθετικά θα πραγματοποιηθεί την επόμενη εβδομάδα.
Οι Αρμένιοι, φέτος που συμπληρώνονται εκατόν χρόνια από τη Γενοκτονία των προγόνων τους καθημερινά κάνουν μνημόσυνα ιστορικής μνήμης. Ενημερώνουν σε όλο τον πλανήτη τη κοινή γνώμη για τα εγκλήματα που διέπραξαν οι Νεότουρκοι και όλος ο κρατικός μηχανισμός τους. Ο αγώνας τους βρίσκεται στα πρόθυρα της δικαίωσης, γιατί σε αυτό το ζήτημα είναι ενωμένοι, μονιασμένοι και αποφασισμένοι. Το χρεωστούν στους αδικαίωτους νεκρούς τους. Έχουν μια δυναμική και αγωνιστική νεολαία με άριστη ιστορική μνήμη και γνώση. Έχουν συνειδητή στρατηγική και διπλωματική παιδεία και είναι πάντα πρόθυμοι σε όποιο μετερίζι και αν τους καλεί το χρέος.
Λυπάμαι αλλά δεν μπορώ να πω το ίδιο και για τη δική μας νεολαία, η οποία για το μόνο που ενδιαφέρεται είναι ο χορός. Άλλη φορά θα είμαι πιο αναλυτικός και δυσάρεστος γι αυτούς.

1921. Πόντος. (Ψευδο)Δικαστήρια Ανεξαρτησίας Αμάσειας. Η αρχή του Τέλους.

Στιγμές στο Χρόνο και στη Μνήμη από μια Γενοκτονία ενός λαού αίμα και ρίζα Ελληνικού.

Επιμέλεια: Λένα Σ. Σαββίδου

1921. Πόντος. (Ψευδο)Δικαστήρια Ανεξαρτησίας Αμάσειας. Η αρχή του Τέλους. 

Η επιστολή 

   Κυριακή 7 του Σεπτέμβρη του θεαρέστου έτους 1921. Φυλακές Τιμμιρχανέ. Αμάσεια. Πόντος. Ο έγκλειστος εργοστασιάρχης Αλέξανδρος Ακριτίδης κοινωνεί στην αγαπημένη του σύζυγο, Κλειώ, τις τελευταίες του σκέψεις:

1921 7βρ 5 Κυριακή

Γλυκυτάτη μου Κλειώ

 Σήμερον ετελέσθη εν τη φυλακή λειτουργία και εκοινωνήσαμε όλοι, περί τους 100 από διάφορα μέρη. Έχει αποφασισθεί ο δια της κρεμάλας θάνατος. Αύριον θα πηγαίνουν οι 60, μεταξύ αυτών οι 5 Τραπεζούντιοι και θα γίνει ο δι' αγχόνης θάνατος. Την Τρίτην δεν θα είμεθα εν ζωή, ο Θεός να μας αξιώσει τους ουρανούς και σε σας να δώσει ευλογίαν και υπομονήν και άλλο κακόν να μη δοκιμάσητε. Όταν θα μάθετε το λυπηρόν γεγονός να μη χαλάσετε τον κόσμον, να έχετε υπομονή. Τα παιδιά ας παίξουν και ας χορέψουν. Ας σε βλέπω να κανονίσης όλα όπως ξέρεις εσύ. Ο αγαπητός μου Θεόδωρος ας αναλαμβάνει πατρικά καθήκοντα και να μην αδικήσει κανένα από τα παιδιά τον Γέργον να τελειώσει το σχολείον και να γίνει καλός πολίτης. Τον Γιάννην ας τον έχει μαζί του στη δουλειά. Από τα μικρά, τον Παναγιώτη να στείλεις στο σχολείο, την Βαλεντίνην να την μάθης ραπτικήν. Την Φωφών να μη χωρίζεσαι ενόσω ζεις. Εις τον Στάθιον τας ευχάς μου και την υποχρέωσιν όπως χωρίς αμοιβήν διεκπεραιώσει όλας τα οικογενειακάς μου υποθέσεις που θα του αναθέσητε. Ο παπα Συμεών ας με μνημονεύσει ενόσω ζη. Να δώσης 5 λίρες στην Φιλόπτωχον, 5 λίρες στην Μέριμναν, 5 λίρες στου Λυκαστή το σχολείον. Και ας με συγχωρέσουν όλοι οι αδελφοί μου, οι νυφάδες και όλοι οι συγγενείς και φίλοι.

Αντίο βαίνω προς τον πατέρα και συγχωρήσατέ μου ο υμέτερος

Αλ. Γ. Ακριτίδης 

Ο Τόπος ο Χρόνος και η Ιστορία…

   Αμάσεια η από το 281 π.χ. ιδρυμένη. Περσικός οίκος των Mιθριδατών, των ιδρυτών του Βασιλείου του Πόντου. Πρωτεύουσα του Δυτικού Πόντου στους Βυζαντινούς χρόνους με την ονομασία Ελλενόποντος. Πατρίδα του Στράβωνα και γνωστή για τους λαξευτούς στα βράχια, τάφους της. Ολόγυρα της στέκουν θεόρατα βουνά, τη χωρίζει στα δύο ο Ίρις ποταμός και την ενώνουν έξι μεγάλες, από πελεκητή πέτρα γέφυρες . Πλούσια γη. Γνωστή για το άφθονο στάρι και το φίνο μετάξι. Αρχές του 20 αι η πόλη ακμάζει και το Ελληνικό στοιχείο πρωτοστατεί στην ακμή της. Στην πόλη λειτουργεί Νηπιαγωγείο και εξατάξιο Γυμνάσιο. Προστάτης της ο Άγιος Θεόδωρος ο Τύρων και τελευταίος της Μητροπολίτης ο Γερμανός Καραβαγγέλης. Έδρα του φημισμένο Υπαίθριου Δικαστηρίου Ανεξαρτησίας του γνωστό ως "istiklal mahkemew" που στήθηκε στους χώρους της πρώην Γαλλικής Σχολής. Η διεθνής κατακραυγή για τη γενοκτονία των Αρμενίων που έχει προηγηθεί οδηγεί το νέο τουρκικό καθεστώς από τη μια να προσπαθεί να προσδώσει νομική υπόσταση στην γενοκτονία των ελληνικών πληθυσμών κι από την άλλην να την κρύψει από τα βλέμματα των Ευρωπαίων που διαβιούν στις παράλιες πόλεις της Μαύρης θάλασσας. Έτσι η Αμάσεια από τον Μάιο μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1921 γίνεται τόπος εγκλεισμού και θανάτου για την πολιτική οικονομική και πνευματική ηγεσία του Ποντιακού Ελληνισμού. Για πέντε μήνες το τρελλοκομείο της πόλης μετατρέπεται σε φυλακή τους και πολλοί από τους εκεί μεταφερθέντες πεθαίνουν κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού .Ο τύφος θερίζει τον ανθό του Ποντιακού ελληνισμού πριν παραδώσει ότι απέμεινε από αυτόν στην κρίση του περιβόητου δικαστή Εμίν Μπέη, ενός ανθρώπου φανατισμένου και αμόρφωτου που διορίζεται « με πρόφαση την καταδίωξη των δημιουργών του Ποντιακού ζητήματος, αλλά ουσιαστικά με σκοπό την καταστροφή του άνθους των ομογενών του Πόντου, δηλαδή των εμπόρων, δικηγόρων, γιατρών, φαρμακοποιών, δασκάλων, ιερέων, δημοσιογράφων», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο δάσκαλος και δημοσιογράφος Γεώργιος Κανδηλάπτης Κάνεως. 

Το Χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου 

   Ξημέρωμα της 7η Σεπτεμβρίου 1921. Στα υγρά κελιά των φυλάκων Τιμιρχανέ κανείς δεν κοιμάται. Κάποιοι γράφουν στις οικογένειες τους, άλλοι συντάσσουν διαθήκες, προσφωνήσεις και ενθαρρυντικοί λόγοι από φίλους άλλων περιοχών διαβάζονται, δάκρυα στα μάτια κυλούν, νοσταλγικές εικόνες κατακλύζουν τη μνήμη και βαραίνουν την ατμόσφαιρα. Καμία αμφιβολία δεν υπάρχει πλέον. Το τέλος για κάποιους έρχεται. Κάποιοι πρέπει να φύγουν πρώτοι.

   Νωρίς το απόγευμα οι κρατούμενοι οδηγούνται στην αίθουσα του δικαστηρίου για να τους ανακοινωθεί η καταδικαστική απόφαση: «Επειδή αποδείχθηκε ότι οι παρόντες και κάποιοι από τους απόντες σκέφτονταν και ενεργούσαν να ιδρύσουν Δημοκρατία του Πόντου, αποσπώντας μεγάλο τμήμα του Οθωμανικού Κράτους, από την Τραπεζούντα μέχρι το Ζογκουλδάκ και προς το εσωτερικό μέχρι τη Σεβαστεία καταδικάζονται 69 προύχοντες στον δι' αγχόνης θάνατον, 15 ερήμην εις θάνατον, 7 σε 15ετή δεσμά, των δε μελών του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου Ορφεύς επικυρώνεται η υπό του Στρατοδικείου επιβληθείσα ποινή, και οι υπόλοιποι σε πρόσκαιρα δεσμά στη Σεβάστεια μέχρι το τέλος του πολέμου».

   Σάλος στην αίθουσα από τις διαμαρτυρίες των καταδικασθέντων. Οι δικαστές αποχωρούν και οι στρατιώτες προσπαθούν με τη βία να επιβάλλουν την τάξη. Πίσω στις φυλακές ο διευθυντής αναγνώθει τα ονόματα των καταδικασθέντων. Ο Ιωάννης Ανταβαλόγλου, βλέποντας το γιό του να καλείται και μη έχοντας ακούσει το δικό του όνομα, φωνάζει τούρκικα: «Μπέντα βάριμ!» (Κι εγώ είμαι) και τρέχει να ενωθεί μαζί με τους μελλοθάνατους.

   Ο πρωτοσύγκελος Πλάτων δίνει τα λίγα χρήματα που έχει μαζί του καθώς και το ρολόι του στους συγκρατούμενους του Βαλιούλη και Σερέφα που θα συνεχίσουν για λίγες ημέρες ακόμη να παραμένουν ζωντανοί . Βλέπει τα δάκρυα τους και τους μαλώνει: «Τι ποιείτε κλαίοντες και συνθρύπτοντές μου την καρδίαν; Αποθνήσκομεν δολοφονούμενοι χάριν της πίστεως και του έθνους κατά τον χριστιανικόν τούτον διωγμόν του εικοστού αιώνος»

   Μετά το ξεχώρισμα των ομάδων οι μελλοθάνατοι κινούν για την πτέρυγα που έχει ετοιμαστεί γι αυτούς. Ο εκ Τραπεζούντος δημοσιογράφος Νίκος Καπετανίδης βλέποντας τους να ξεμακραίνουν σαν μία παρέα αναφωνεί «Κρίμα να χάσω μίαν τέτοια ευκαιρία εθνικής πανηγύρεως!» Στο δρόμο προς τα κελιά η ομάδα των μελλοθάνατων βλέπει τους στρατιώτες να στήνουν τα ικριώματα που την επομένη θα φιλοξενήσουν τα σώματα τους. Το ηθικό τους όμως δεν πέφτει και κανείς δεν λιποψυχά. Η νύχτα τους βρίσκει να προσεύχονται για τελευταία φορά στο Θεό, να τραγουδούν τραγούδια της Μαύρης Θάλασσας και να ζητωκραυγάζουν υπέρ του έθνους. Λίγο πριν το ξημέρωμα ψάλλουν οι ίδιοι την νεκρώσιμη ακολουθία τους και αλληλοασπαζόμενοι ξεκινούν για να συναντήσουν το θάνατο. 

8η Σεπτεμβρίου 1921. 

   Όρθρου βαθέως και η μαρτυρική πορεία ξεκινά με επικεφαλής τον γέροντα αρχιμανδρίτη Πλάτωνα Αϊβαζίδη. Στο στήθος του καρφιτσωμένη η απόφαση για τη θανατική καταδίκη. Οδηγούμενοι ο ένας μετά τον άλλο ανέρχονται στο ικρίωμα και απαγχονίζονται. Συγκλονιστική στιγμή η μεταθανάτιος απογύμνωση των πτωμάτων και το πέταγμα αυτών σε παρακείμενο λάκκο. Οι σύζυγοι του Ιατρού Χρυσαφίδη και του φαρμακοποιού Δημητριάδη καθώς και η σύζυγος του μουσικοδιδασκάλου Διογένους, Χαρίκλεια έχουν φθάσει στην Αμάσεια και παρακολουθούν από μακριά την εκτέλεση των αγαπημένων του προσφέροντας το δάκρυ και το μοιρολόι τους νεκρική σπονδή στους άταφους νεκρούς. 

Τα θύματα 

Ο περιοδεύον ευαγγελιστής Προυσαεύς συγκλονιστικά αφηγείται: «Η πόλις της Αμάσειας ήτο η ωραιοτέρα και θελκτικοτέρα πόλις του Πόντου. Αλλά κατά το διάστημα της εκεί διαμονής του δικαστηρίου της ανεξαρτησίας ήλλαξεν επί τοσούτον, ώστε εφαίνετο ως μια νεκρόπολις και παρουσίαζεν όψιν λίαν άγριαν και τρομακτικήν. Διότι παντού, εις όλας τας χριστιανικάς συνοικίας ηκούοντο θρήνοι και οιμωγαί και οπουδήποτε έστρεφε τις το βλέμμα αυτού άλλο ουδέν έβλεπεν, ειμή απηγχονισμένους ανθρώπους ανηρτημένους εδώ και εκεί ανά τας οδούς και τας πλατείας της πόλεως. Μάλιστα υπήρξεν ημέραν, καθ' ην μόνο εις την πλατείαν της κυβερνήσεως - κατά μήκος της όχθης του Ίριδος ποταμού- είχον απηγχονισθεί περί τους 70 καταδίκους. Οι θανατοθέντες επίσημοι άνδρες, μόνον εκ των παραλίων του Πόντου, υπό του δικαστηρίου τούτου της ανεξαρτησίας, ανήρχοντο όλοι ομού εις 1500 τον αριθμόν». Ανάμεσά τους, ο πρώην βουλευτής Τραπεζούντος, Ματθαίος Ι. Κωφίδης, ο εργοστασιάρχης Αλέξανδρος Γ. Ακριτίδης, ο ιδιοκτήτης της εφημερίδας «Εποχή» της Τραπεζούντας Νίκος Καπετανίδης, ο Αρχιμανδρίτης Πλάτων Ν. Αιβαζίδης, ο Π. Παπαδόπουλος, διευθυντής της Οθωμανικής Τράπεζας, καθηγητές του Αμερικανικού Κολεγίου της Μερζιφούντας «Ανατόλια» ένας παιδονόμος καθώς και μαθητές του ίδιου κολλεγίου.

Ιστορία του Πόντου κατά την κλασική και ελληνιστική εποχή. Βλάσης Αγτζίδης.

Ιστορία του Πόντου κατά την κλασική και ελληνιστική εποχή.  Εισηγητής, Αγτζίδης Βλάσης, δρ. Ιστορίας.

Από το «Σεμιναρίου Ιστορίας και Λαογραφίας για τον Πόντο» που διοργάνωσε ο Χορευτικός Όμιλος Ποντίων «ΣΕΡΡΑ».

Ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΤΗΣ ΗΤΤΑΣ. ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ

 

Ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΤΗΣ ΗΤΤΑΣ

Του ιστορικού κ. Βλάση Αγτζίδη

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος είναι αναμφισβήτητα ο μεγαλύτερος Έλληνας ηγέτης του 20ου αιώνα. Εξέφρασε την προσπάθεια για την εθνική ολοκλήρωση του ελληνισμού, σε αντίθεση με τους βασιλικούς και τους Ελλαδίτες κομμουνιστές που υπήρξαν οι αντιδραστικές δυνάμεις, εκφράζοντας τον εθνικό συντηρητισμό της Παλαιάς Ελλάδας. Ο Βενιζέλος όμως έχει στοιχεία στην πολιτική του ιστορία, τα οποία θα έπρεπε να κάνουν περισσότερο σκεπτικό τον Έλληνα πολίτη. Η εικόνα που καλλιεργείται γιαυτόν τα τελευταία χρόνια έχει περισσότερο τα στοιχεία της αγιογράφησης ενός ηγέτη, παρά της αντικειμενικής παρουσίασης όλων των πλευρών της πολιτικής που ακολούθησε.

Eίναι γνωστή η συμβολή του Ελ. Βενιζέλου στην πορεία για την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, την ενσωμάτωση των Νέων Χωρών, τη συμμετοχή στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, η οποία τοποθέτησε την Ελλάδα στο πλευρό το νικητών και τέλος τη συνθήκη των Σεβρών, η οποία ικανοποιούσε μεγάλο μέρος των αιτημάτων των αλύτρωτων της καθ' ημάς Ανατολής. Ο Βενιζέλος της ήττας αποτελείται από ένα σύνολο αποφάσεων και πράξεων που αύξησαν τις προϋποθέσεις της μικρασιατικής καταστροφής και οδήγησαν στην περιθωριοποίηση των ελληνικών προσφυγικών πληθυσμών.

Ξεκινώντας το μικρασιατικό εγχείρημα, ο Βενιζέλος έκανε δύο βασικά λάθη: τοποθέτησε κατ΄αρχάς ως αρμοστή στη Σμύρνη τον Στεργιάδη, άνθρωπο των Βρετανών, ο οποίος υπήρξε ο κακός δαίμονας των Μικρασιατών και παρόλες τις εκκλήσεις τους για αντικατάσταση, επέμενε στην αρχική του απόφαση, την οποία -όλως περιέργως- αποδέχτηκαν και σεβάστηκαν οι βασιλικοί διάδοχοί του. Το δεύτερο βασικό λάθος του υπήρξε η υποτίμηση του ποντιακού κινήματος, ενός δυνομικότατου ελληνικού ένοπλου και πολιτικού κινήματος που δρούσε στη βόρεια Μικρά Ασία και απειλούσε άμεσα τις γραμμές εφοδιασμού των Κεμαλικών.

Αρμένιοι και Πόντιοι

Ο Βενιζέλος προτείνει τον Κεμάλ για Νόμπελ Ειρήνης. Επιστολή του 1930

Με την παρούσα επιστολή ο Ελευθέριος Βενιζέλος προτείνει να δοθεί το Νόμπελ Ειρήνης στον Μουσταφά Κεμάλ για την συνεισφορά του στον τερματισμό των πολέμων της  που συγκλόνισαν την Ανατολή.

Η επιστολή, σημειώνεται από το Αρχείο Ελευθερίου Βενιζέλου, πως γράφτηκε το 1930.

Απευθύνεται στον πρόεδρο της επιτροπής των βραβείων Νόμπελ στην Νορβηγία και είναι γραμμένη στην Γαλλική.

Σήμερα βρίσκεται στο Μουσείο Μπενάκη, στο Αρχείο Ελευθερίου Βενιζέλου, στο φάκελο 283-108

Η πρόταση του Ελευθερίου Βενιζέλου για την απονομή του Νόμπελ στον Κεμάλ επισήμως φαίνεται κατατεθημένη και στο αρχείο των βραβείων Νόμπελ και αφορά στην απονομή του 1934. 

Την σχετική καρτέλα μπορεί κάποιος να την δει εδώ:

http://www.nobelprize.org/nomination/archive/show.php?id=7872